DRAAIBOEKEN

Donkere Meren

(een scenario in het Nederlands – creatief en vrij uitgewerkt met gedeeltelijke letterlijke adaptie)

“Donkere Meren” is een karaktertekening van een gekwelde vrouw in de stijl van een David Lynch-verhaal.

De voormalige detective Filip Feenstra is op zoek naar de nabestaanden van de overleden Roland Fokker en komt daarbij twee vrouwen tegen die een rol speelden in diens leven. Wanneer blijkt dat één van deze vrouwen aan een psychose lijdt, besluiten Feenstra en de andere vrouw samen Fokkers erfenis te stelen. Maar wanneer de twee elkaar in de ruige Schotse Hooglanden ontmoeten, krijgt het verhaal een dramatische wending die de diepe psychologische gevolgen van misbruik en ongewenste seksualiteit blootlegt. De afloop is zowel schokkend als onvoorspelbaar.

Opnieuw ontvouwt zich in een scenario van Filip Firlefijn een verhaal dat zich vanuit verschillende perspectieven ontwikkelt tot een schokkende apotheose. In de traditie van Lynch en Tarantino wordt de vertelstijl tot een meesterwerk van psychologisch realisme verheven.

Belediging

(een scenario in het Nederlands – creatief en vrij uitgewerkt met gedeeltelijke letterlijke adaptie)

“Belediging” is een scenario dat de klassieke tekst Gras van Clem Schouwenaar een nieuwe en verrassende wending geeft. Jean-Luc Godard zei ooit dat een wapen en een vrouw onmiddellijk spanning in een verhaal kunnen oproepen. De oorspronkelijke spanning van het verhaal, dat een macabere ondertoon heeft, wordt in deze bewerking verder ontwikkeld en verscherpt, waarbij de beklemmende relatie en de onderliggende thematiek sterker naar voren komen.

De raamvertelling is relatief eenvoudig: de vrouwelijke hoofdfiguur bevindt zich in een moeilijke, zoekende fase van haar leven. Wanneer ze in een rusthuis begint te werken, ontmoet ze een bewoner die beweert een beroemde actrice groot gemaakt te hebben. Als hij haar vraagt een oud scenario voor te lezen, verandert hun ontmoeting geleidelijk in wantrouwen. Door de spanning in hun relatie, een ongeluk en een aanvankelijk onschuldig “detectivespel” in het rusthuis, slaat bij haar steeds meer angst toe.

Hier en Nu

(een scenario in het Nederlands – creatieve doorwerking van een beperkte adaptie)

“Hier en Nu” is de titel van het nieuwste scenario van Filip Firlefijn. Het begin ervan is gedeeltelijk en vrij, maar respectvol, gebaseerd op De jihadkaravaan. Reis naar de wortels van de haat van Montasser Alde’Emeh en Pieter Stockmans. De eerste akte vormt echter slechts het begin van een crisis die pas in de tweede en derde akte zijn oplossing vindt. Zo ontstaat een verhaal waarin geschiedenis en realiteit samen de complexiteit van de oorlog in Syrië tonen. Het is een poging om via die oorlog de problematiek van het Midden-Oosten zo goed mogelijk vanuit verschillende perspectieven en met eigentijdse gevoeligheden op het scherm te brengen.

De hoofdfiguur Akil is geïnspireerd door biografische elementen van “Monty” (uit De jihadkaravaan), maar sterk toegespitst op het nieuwe conflict, om een breed, emotioneel geladen en tastbaar beeld te scheppen van de recente geschiedenis van het Midden-Oosten. In de verhaallijn betekent dit dat het nieuwe verhaal, naast de vroege geschiedenis van Akils wortels in Palestina en zijn moeilijke jeugd in België, waarin hij probeert zijn thuisland te verlaten om naar Iran te gaan en zich bij Hezbollah te trainen, een andere richting inslaat via een fictieve broer. Zo worden nieuwe thema’s geïntroduceerd.

Akils jongere broer Marid, geboren in België en in zijn eigen familie een buitenstaander, vertrekt effectief naar het buitenland om te strijden – niet voor Hezbollah, maar tegen Assad. Om een aangrijpend, relevant en eigentijds verhaal te creëren, wordt bovendien een journaliste, Fayrouz, geïntroduceerd als bijkomende hoofdfiguur, inclusief een romance tussen haar en Akil. Deze figuur kwam tot leven bij de auteur na het lezen van Janine di Giovannis boek The Morning They Came for Us: Dispatches from Syria en wordt in de laatste akte zelfs de nieuwe protagonist. Onwaarschijnlijke en moderne elementen zijn dus op een verantwoorde manier samengebracht. Daarnaast gebruikte Firlefijn nog andere non-fictiewerken om de realistische indruk van het verhaal verder te versterken, ook al gaat het uiteindelijk om méér dan enkel een realistisch tijdsdocument.

Achterflap:
Hier en Nu is een scenario van de Vlaamse schrijver Filip Firlefijn. Na Boon St, dat zowel als toneelstuk als als filmscenario bedoeld was, volgt nu dit driedelig krachttoer, consequent en doelgericht voor het grote scherm geschreven. Akil, zoon van Palestijnse vluchtelingen, groeit op in Antwerpen en wil zijn jongere broer Marid terughalen, die naar Syrië is vertrokken. Daarbij krijgt hij hulp van de journaliste Fayrouz, op wie hij al snel verliefd wordt. Ook hier zijn structuur en opbouw buitengewoon. Tussen verhelderend realisme, literatuurfilosofie en sprookjeswereld belandt de lezer/kijker in een diep dramatische verhaallijn op een broze spoor van hoop.

Boon St

(een scenario in het Engels – vrije en creatieve adaptie)

“Boon St” is het eerste officiële (film)stuk van Filip Firlefijn, gebaseerd op en geïnspireerd door de controversiële en experimentele roman Menuet (1955) van de voormalige Nobelprijskandidaat Louis Paul Boon. Het resulterende verhaal is dan ook vanzelfsprekend provocatief en zijn opbouw ongewoon.

Een jong koppel uit Boston maakt een moeilijke tijd door. Terwijl Aiden na het bombardement op de stad Dresden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog worstelt met psychische trauma’s, start zijn vrouw May een klein initiatief om hen te redden van een “blauwe” ondergang. Wanneer er een jong Joods dienstmeisje naar het echtpaar wordt gestuurd om hen te helpen, wordt de moeilijke situatie helaas alleen maar erger.

Elk personage uit het hoofdverhaal heeft een eigen verhaallijn waarin de gebeurtenissen vanuit zijn of haar perspectief verteld worden. Zo monden drie parallelle perspectieven uit in een volledige ontknoping van de dramatische finale, wat het verhaal een zeer rauw en realistisch karakter geeft. Niet alleen zijn beeldende kunst, maar ook zijn scenario’s zijn beïnvloed door de tijd waarin Filip opgroeide, met experimentele films als Reservoir Dogs en Pulp Fiction als inspiratiebron.

Aan deze complexe structuur voegde hij zelfs nog een proloog toe met een vierde figuur, die het hele verhaal bijna lijkt te hebben geschreven, ook al kende hij het niet volledig. Deze contradictie vormt een belangrijk paradoxaal element (in het origineel minder expliciet aanwezig), dat dankzij een authentieke en geloofwaardige bekentenis bijdraagt aan de krachttoer van het realisme. De meta-realistische aanpak maakt het realisme uiteindelijk dieper, waarachtiger en sterker in plaats van zwakker.

Om het verhaal en de adaptieve methode volledig te kunnen begrijpen, werd in een tweede uitgave een essay van de auteur toegevoegd.

POËZIE

Brandgevaar

(een bundel Nederlandstalige gedichten met een Engels intermezzo)

“Brandgevaar” is Filips poëtisch debuut. Het is een bundel van ongeveer 200 gedichten, waarin de liefde met haar mooie woorden, de poëzie en zelfs het leven zelf vergankelijk lijken – zoals het brandbare papier waarop we erover schrijven. Gedichten als Vlaams en De Fles schetsen expliciet de achtergrond van een mannelijke figuur die deze bundel blijkbaar in de jaren 1970 geschreven lijkt te hebben. Zijn achtergrond wordt, ironisch genoeg, tegen het einde in het pessimistische tweede deel centraler. Dat past echter volledig in het concept van de bundel, aangezien het in wezen gaat om onbezorgde, algemeen menselijke liefdesgevoelens, die in een persoonlijkere context door complexiteiten worden getekend en uiteindelijk te gronde gaan.

Rouw en verlies moeten daarbij op geloofwaardige wijze verwerkt worden. Toch is het ook niet strikt noodzakelijk om alle elementen van dit persoonlijke verhaal te begrijpen om de realistische diepte van een relatie en het lijden van één van de partners aan te voelen – al bieden deze elementen extra interpretatieruimte voor lezers die graag wat dieper graven.

KORTVERHALEN

Mein verrückter Freund

(humoristische schets in het Duits)

De Terugkeer der Dingen

(een kortverhaal in het Nederlands)

Met “De Terugkeer der Dingen” behaalde Filip in 2002 de tweede plaats in de kortverhalenwedstrijd (Literaire Prijs 2002) van zijn faculteit aan de Universiteit Leuven, België. De jury nomineerde hem bovendien in de categorie “Poëzie”voor zijn gedicht Contract.

Eerste succes, 2002.